ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΑΤΙΝΑΖ

Ίσως δεν υπάρχει πια κανείς που να μην έχει μείνει άφωνος μπρος στην τηλεόραση όταν μεταδίδεται ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικού πατινάζ. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτό το πρόγραμμα αναφέρεται σε παγκόσμιες αναμετρήσεις. Οι αθλητές γλιστρούν, χορεύουν, πετούν θαρρείς στην παγωμένη πίστα και μαζί τους ο θεατής, ο άνθρωπος, ονειρεύεται, απολαμβάνει, απορεί με τις μαγευτικές δυνατότητες του κορμιού που εκφράζεται με τόση αρμονία, χάρη, τρυφερότητα αλλά και δύναμη και πάθος ανάλογα με τη μουσική και τη χορογραφία. Το θέαμα αγγίζει το όνειρο. Το χειροκρότημα όσο πλούσιο κι αν είναι, είναι λίγο.

Ο αθλητής βραβεύεται για μια επίπονη και μακροχρόνια προσπάθεια. Μια προσπάθεια που οι κριτές θα κρίνουν αυστηρά, ενώ οι θεατές θα παραμείνουν μαγεμένοι.

Κι όσο οι προσπάθειες εντείνονται, τόσο το άθλημα εξελίσσεται και γίνεται πιο θεαματικό, συγκλονιστικό, μια τέχνη υψηλών προδιαγραφών!

Ο χορός στον πάγο, εκτός των άλλων ικανοτήτων, προϋποθέτει βαθιά γνώση της τέχνης του χορού σε όλο της το μεγαλείο.

Άριστη γνώση κλασσικού μπαλέτου, γνώσεις μουσικής, κίνηση-χορό-φως και μαζί με όλα αυτά ευαισθησία και χάρη, αγάπη και πραγματικό πάθος για ένα άθλημα που είναι ίσως μοναδικό ανάμεσα στα αθλητικά πεπραγμένα, που προσφέρει και επίδοση αθλητική , αλλά και μια αξεπέραστη μορφή τέχνης, που είναι η τέχνη του χορού – του χορού στον πάγο!

Τα χρόνια περνούσαν και το πατινάζ εξελισσόταν συνέχεια. Μετά τα κόκκαλα, γα πατίνια χρησιμοποιήθηκε σκαλισμένο ξύλο με ασημένια διακοσμητικά στοιχεία, ακολούθησε το μέταλλο – ειδικά ο χυτοσίδηρος – και τέλος έφτασε η κατασκευή των πατινιών να γίνεται από δέρμα και ατσάλι έως σήμερα. Η πρώτη λέσχη πατινάζ χρονολογείται από το 1742 στο Εδιμβούργο της Σκωτίας και το πρώτο εγχειρίδιο εκμάθησης με τον τίτλο «Πραγματεία στο Πατινάζ» εκδίδεται το 1772 από τον Robert Jones.

Το 1876 ο άγγλος W.A. Parker κατασκευάζει πρώτος τον τεχνητό πάγο και έτσι το πατινάζ μπορεί πια να γίνεται παντού, οποιαδήποτε εποχή, σε οποιαδήποτε χώρα.

Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν αυτήν τη σταδιακή εξέλιξη, όπως διάφορα πατίνια, μπαστούνια, στολές, ζωγραφιές κλπ. Στο Κολοράντο των Η.Π.Α. υπάρχει η μεγαλύτερη και ίσως η σημαντικότερη βιβλιοθήκη του πατινάζ, που φιλοξενεί από παλιά αντικείμενα – ντοκουμέντα όπως πίνακες, μετάλλια αγώνων, κύπελλα αθλητών, περιοδικά κλπ, μέχρι και σύγχρονα στοιχεία όπως βιντεοταινίες, φωτογραφίες κ.α., που χρονολογούνται από τον 17ο έως και τον 21 αιώνα.

Κάποτε, πριν πολλά- πολλά χρόνια, στη βόρεια Ευρώπη με το βαρύ παγωμένο χειμώνα, κάποιοι άρχισαν να κάνουν τα πρώτα βήματα που έμοιαζαν με πατινάζ. Πήραν σκληρά γυαλιστερά κόκκαλα ζώων, κυρίως ελαφιών, τα έξυσαν, τα τρόχισαν και τα έδεσαν με δερμάτινους ιμάντες στα πόδια τους. Κατόπιν, με τη βοήθεια μπαστουνιών της εποχής και σπρώχνοντας το σώμα τους προς τα εμπρός, προσπάθησαν να γλιστρήσουν στον πάγο.

Και τα κατάφεραν αρκετά καλά, αφού με αυτό τον τρόπο μπορούσαν να διασχίσουν μεγάλες αποστάσεις, ακόμη και πάνω σε παγωμένες λίμνες, πολύ γρήγορα. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι το άθλημα στη γέννησή του ήταν ένας τρόπος καθημερινής μετακίνησης και τα παγοπέδιλα ένα «μεταφορικό μέσο».

Το πατινάζ έχει και την προστάτιδά του Αγία Lidwina, που γεννήθηκε το 1380. Ένα ατύχημα στο πατινάζ της στέρησε τη χαρά να πατινάρει. Αφοσιώθηκε λοιπόν στους άλλους και λέγεται ότι έκανε και θαύματα εν ζωή. Πέθανε το 1433. Για πρώτη φορά το 1890 τιμήθηκε σαν αγία και το 1944 επίσημα καθιερώθηκε ως προστάτιδα του αθλήματος.

Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες αθλημάτων στο καλλιτεχνικό πατινάζ. Το ατομικό ανδρών, το ατομικό γυναικών, τα ζευγάρια και ο χορός στον πάγο. Η κάθε κατηγορία υπακούει σε δικούς της κανόνες και απαιτεί διαφορετικές επιδόσεις, παρόλο που στο θεατή μπορεί να φαίνονται όλες ομοιόμορφες.

Αν και ο χορός στον πάγο υπήρχε εκατό χρόνια πριν, δεν αναγνωριζόταν στα παγκόσμια πρωταθλήματα μέχρι το 1953. Το 1976 μπαίνει επίσημα στο πρόγραμμα των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων.

Στην Ελλάδα το άθλημα αναγνωρίζεται επίσημα μόλις το 1985! Και από τότε γίνονται τακτικά διασυλλογικοί αγώνες και πανελλήνια πρωταθλήματα, και πολλοί έλληνες αθλητές εκπροσωπούν την χώρα μας σε μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις.